Mark Carney, Thủ tướng mới của Canada, đã bổ nhiệm một Bộ trưởng Di trú mới sau chiến thắng gần đây của Đảng Tự do trong cuộc bầu cử liên bang.
Bộ trưởng Di trú mới của Canada là Lena Metlege Diab, Nghị sĩ Quốc hội đại diện cho khu vực Halifax West. Bà sẽ đảm nhận vai trò lãnh đạo Bộ Di trú, Tị nạn và Quốc tịch Canada (IRCC), thay thế cựu Bộ trưởng Rachel Bendayan.
Việc thay đổi nội các như lần này là một hoạt động thường xuyên trong chính trị Canada sau mỗi kỳ bầu cử, cho phép Thủ tướng sắp xếp lại đội ngũ bộ trưởng dựa trên hiệu quả công việc, ưu tiên chính trị hoặc định hướng chính sách mới.
Lần cải tổ nội các lớn gần đây nhất diễn ra vào tháng 3 năm 2025, khi bà Rachel Bendayan được bổ nhiệm làm Bộ trưởng Di trú, kế nhiệm ông Marc Miller trong vai trò này.
Sơ lược về Bộ trưởng Di trú mới – Lena Metlege Diab
Lena Metlege Diab mang đến cho lĩnh vực di trú một nền tảng giàu kinh nghiệm cả về chính trị lẫn pháp lý.
Trước đây, bà từng giữ chức Bộ trưởng Di trú của tỉnh Nova Scotia từ năm 2013 đến 2021, trở thành người phụ nữ gốc Liban đầu tiên được bầu vào cơ quan lập pháp ở Canada, đồng thời là người phụ nữ đầu tiên đảm nhiệm vai trò Bộ trưởng Tư pháp kiêm Tổng chưởng lý trong lịch sử Nova Scotia.
Trong thời gian làm Bộ trưởng Di trú cấp tỉnh, Diab đã có nhiều bước tiến đáng kể trong việc phát triển chương trình định cư của Nova Scotia, bao gồm:
- Đề cử số lượng kỷ lục thường trú nhân mới
- Giới thiệu các chương trình định cư dành cho doanh nhân nhập cư
- Tiên phong áp dụng các chương trình thí điểm liên kết với Express Entry
Ngoài vai trò Bộ trưởng Di trú tỉnh bang, bà Diab còn từng đảm nhiệm (nhiều khi kiêm nhiệm) các chức vụ khác tại Nova Scotia như:
- Bộ trưởng phụ trách Các vấn đề Acadian và Cộng đồng nói tiếng Pháp
- Bộ trưởng Lao động và Giáo dục nâng cao
Sinh ra và lớn lên tại Halifax trong một gia đình nhập cư gốc Liban, Diab sử dụng thành thạo ba ngôn ngữ: tiếng Anh, tiếng Pháp và tiếng Ả Rập. Bà có bằng Cử nhân Thương mại tại Đại học Saint Mary’s và bằng Luật tại Đại học Dalhousie.
Trước khi bước chân vào chính trường, bà từng hành nghề luật và sở hữu một doanh nghiệp nhỏ tại Halifax. Diab cũng là người gắn bó sâu sắc với cộng đồng người Canada gốc Liban, từng giữ chức Chủ tịch Hội Người Canada – Liban tại Halifax trong 7 nhiệm kỳ, và là nữ chủ tịch đầu tiên của tổ chức này.
Theo phần tiểu sử trên trang web tranh cử của bà tại khu vực Halifax West, các giá trị cốt lõi của Bộ trưởng Diab là: đa dạng, hòa nhập, hợp tác và công bằng.
Chính sách di trú dưới thời Thủ tướng Mark Carney
Với việc Mark Carney hiện đang lãnh đạo chính phủ Canada, định hướng chính sách nhập cư của quốc gia này có thể sẽ tiếp tục có những thay đổi. Mặc dù các thư ủy nhiệm cụ thể vẫn chưa được công bố, ông Carney trước đây đã từng bày tỏ quan điểm ủng hộ:
- Điều chỉnh mức nhập cư thường trú nhân trở lại mức “bền vững”;
- Tiếp tục thúc đẩy nhập cư kinh tế vào Canada;
- Tăng cường tỷ lệ nhập cư nói tiếng Pháp;
- Giảm số lượng cư dân tạm thời.
Tầm quan trọng của lĩnh vực di trú trong chính trị Canada
Di trú vẫn tiếp tục đóng vai trò trung tâm trong bức tranh kinh tế, dân số và chính trị của Canada, là công cụ quan trọng giúp giải quyết tình trạng thiếu hụt lao động và là động lực chính cho tăng trưởng dân số.
Hiện nay, nhập cư chiếm gần như 100% lực lượng lao động và tăng trưởng dân số tại Canada.
Vì nhập cư giữ vai trò thiết yếu trong xã hội Canada, lĩnh vực này thường trở thành tâm điểm của các thay đổi chính sách cũng như sự chú ý của truyền thông.
Bộ Di trú Canada có quyền hạn rộng lớn trong việc đưa ra các chính sách công, cho phép họ ban hành những quy định có ảnh hưởng sâu rộng đến người lao động, sinh viên quốc tế, gia đình và nhà tuyển dụng.
Một ví dụ là quyền ban hành hoặc tạm ngưng các chính sách công, chẳng hạn như thay đổi điều kiện đủ điều kiện xin giấy phép lao động hoặc giới hạn giờ làm việc của du học sinh.
Bộ trưởng có thể thực hiện các chính sách tạm thời như vậy mà không cần sự phê duyệt của Quốc hội.
Bộ trưởng Di trú mới – Nhân tố định hình làn sóng nhập cư tiếp theo của Canada
Việc bà Lena Metlege Diab được bổ nhiệm làm Bộ trưởng Di trú Canada không chỉ là một sự thay đổi nhân sự, mà còn mở ra một giai đoạn mới trong định hướng chính sách nhập cư quốc gia. Với kinh nghiệm dày dạn trong vai trò Bộ trưởng Di trú của Nova Scotia trước đây, bà Diab từng để lại dấu ấn rõ nét với các chính sách thu hút nhân lực quốc tế, thúc đẩy nhập cư doanh nhân và ứng dụng thí điểm Express Entry tại cấp tỉnh.
Nay trên cương vị toàn quốc, bà được kỳ vọng sẽ góp phần triển khai các chính sách trọng tâm mà Thủ tướng Mark Carney đã định hướng: ổn định mức nhập cư thường trú, giảm cư dân tạm thời, tăng cường nhập cư kinh tế và thúc đẩy người nói tiếng Pháp. Đồng thời, với quyền hạn rộng lớn của Bộ Di trú trong việc ban hành chính sách công mà không cần Quốc hội phê duyệt, mỗi quyết sách của bà Diab sẽ có ảnh hưởng trực tiếp đến hàng ngàn người lao động, du học sinh, gia đình và nhà tuyển dụng – bao gồm cả cộng đồng người Việt.
Trong thời điểm chuyển giao chính sách quan trọng này, những ai đang có kế hoạch định cư Canada cần chủ động theo dõi những động thái mới từ Bộ Di trú, chuẩn bị hồ sơ kỹ lưỡng và cân nhắc điều chỉnh chiến lược cá nhân để thích nghi kịp thời với những thay đổi sắp tới.
