Nhiều nhà đầu tư có thể không nhận ra rằng các khoản phân phối từ một số khoản nắm giữ trong Tài khoản Tiết kiệm Miễn thuế (TFSA) của họ có thể bị đánh thuế khấu lưu, điều này có thể khiến họ mất hàng ngàn đô la thuế không cần thiết trong suốt cuộc đời.
May mắn thay, bạn có thể tránh một số khoản thuế khấu lưu ẩn này bằng cách lên kế hoạch cho việc nên giữ khoản đầu tư nào trong TFSA, và khoản nào nên giữ trong Tài khoản Hưu trí Tiết kiệm Đăng ký (RRSP) hoặc các tài khoản đầu tư không đăng ký.
Bài viết này sẽ tập trung vào các quỹ hoán đổi danh mục cổ phiếu (ETFs), và giải thích loại ETF nào nên giữ trong tài khoản nào để giảm thiểu thuế khấu lưu. Chúng tôi cũng sẽ trình bày chi tiết cách thuế khấu lưu hoạt động để bạn hiểu những khoản thuế này đến từ đâu. Bài viết này chỉ nhằm mục đích cung cấp thông tin chung và không cấu thành lời khuyên tài chính hoặc đầu tư.
Thuế khấu lưu là gì và tại sao các khoản nắm giữ trong TFSA có thể bị đánh thuế ẩn?
Việc nói về thuế trên thu nhập từ các khoản nắm giữ trong TFSA có vẻ kỳ lạ, vì thu nhập từ đầu tư trong TFSA được miễn thuế thu nhập ở Canada.
Tuy nhiên, thuế khấu lưu là một loại thuế khác biệt so với thuế thu nhập.
Thuế khấu lưu là các khoản thuế mà chính phủ đánh trên thu nhập được trả từ tài sản trong nước cho các nhà đầu tư nước ngoài. Nhà đầu tư nước ngoài có thể là cá nhân, công ty, hoặc quỹ đầu tư.
Cụ thể, nếu bạn là cư dân Canada và nắm giữ một ETF niêm yết tại Mỹ, bất kỳ cổ tức nào bạn nhận được thường sẽ bị đánh thuế khấu lưu 15%. Ví dụ, nếu ETF có trụ sở tại Mỹ chi trả cổ tức 1 USD/cổ phiếu, bạn sẽ chỉ nhận được 85 cent/cổ phiếu trong tài khoản đầu tư của mình. 15 cent còn lại sẽ bị khấu lưu và chuyển cho chính phủ Mỹ.
Theo hiệp định thuế giữa Canada và Hoa Kỳ, cư dân Canada được miễn khoản thuế khấu lưu này đối với các cổ phiếu và ETF cổ phiếu niêm yết tại Mỹ khi được giữ trong RRSP, LIRA (Tài khoản Hưu trí Khóa), và RRIF (Quỹ Thu nhập Hưu trí Đăng ký), nhưng đáng tiếc là không được miễn đối với TFSA.
Khi một nhà đầu tư Canada giữ ETF cổ phiếu Mỹ niêm yết tại Mỹ trong TFSA của họ, các khoản thuế khấu lưu 15% này sẽ được áp dụng cho mọi lần phân phối – và hiện tại không có cách nào để khấu trừ những khoản thuế này như một khoản tín dụng thuế trên tờ khai thuế thu nhập Canada, như bạn có thể làm với các khoản đầu tư trong tài khoản không đăng ký.
Trong suốt cuộc đời của một nhà đầu tư Canada, họ có thể dễ dàng mất hàng ngàn đô la do thuế khấu lưu trên các khoản nắm giữ trong TFSA mà không hề hay biết.
Tuy nhiên, với kế hoạch hợp lý và việc cân nhắc ETF được niêm yết ở đâu và giữ cổ phiếu của quốc gia nào, bạn có thể đưa ra các quyết định để giảm thiểu thuế khấu lưu.
Ví dụ về thuế khấu lưu
Ashley giữ 800 đơn vị của một ETF cổ phiếu Mỹ niêm yết tại Mỹ trong TFSA của họ.
Trong vòng 30 năm, phân phối trung bình hàng năm là 5 USD mỗi đơn vị.
Ashley sẽ mất 18.000 USD vào thuế khấu lưu trong suốt 30 năm (800 đơn vị x 5 USD x 30 năm x 15%).
ETF được niêm yết ở đâu so với các khoản nắm giữ trong ETF
Cách hoạt động của thuế khấu lưu sẽ khác nhau tùy thuộc vào nơi ETF cổ phiếu được niêm yết, ETF đó đang nắm giữ cổ phiếu của quốc gia nào, và liệu ETF có nắm giữ trực tiếp hay gián tiếp các khoản đó hay không.
Nơi ETF được niêm yết nghĩa là quốc gia mà sàn giao dịch của ETF đó đặt tại, và thường sẽ xác định đồng tiền mà quỹ đó được giao dịch.
Ví dụ, một ETF niêm yết tại Canada thường được niêm yết trên Sở Giao dịch Chứng khoán Toronto (TSX) và giao dịch bằng đô la Canada, trong khi các ETF niêm yết tại Mỹ thường được niêm yết trên Sàn giao dịch Chứng khoán New York (NYSE) và giao dịch bằng đô la Mỹ.
Các khoản nắm giữ cổ phiếu của một ETF đề cập đến các khoản đầu tư mà ETF đó sở hữu, có thể thuộc các quốc gia khác với quốc gia ETF được niêm yết. Ví dụ, một ETF niêm yết tại Canada trên TSX có thể nắm giữ cổ phiếu Mỹ, hoặc một ETF niêm yết tại Mỹ trên NYSE có thể nắm giữ cổ phiếu Brazil.
Nắm giữ trực tiếp so với gián tiếp
Trực tiếp so với gián tiếp: trong một số trường hợp, việc ETF nắm giữ các tài sản của mình một cách trực tiếp – chẳng hạn như sở hữu cổ phiếu riêng lẻ của các công ty – hay gián tiếp – chẳng hạn như thông qua việc nắm giữ các đơn vị của một ETF khác – có thể tạo ra sự khác biệt.
Để kiểm tra xem một quỹ có nắm giữ tài sản trực tiếp hay thông qua một ETF khác hay không, bạn hãy xem danh sách các khoản nắm giữ trên trang web của nhà phát hành quỹ đó.
Các loại tài khoản đầu tư tại Canada
Bảng dưới đây cung cấp tóm tắt tổng quan về các loại tài khoản đầu tư phổ biến nhất tại Canada. Trong bảng này, “xử lý thuế” (tax treatment) đề cập đến việc xử lý thuế thu nhập, không phải thuế khấu lưu.
| Loại tài khoản | Hạn mức đóng góp | Xử lý thuế với khoản đóng góp | Xử lý thuế với khoản rút ra | Xử lý thuế với thu nhập trong tài khoản |
| TFSA | Tích lũy hàng năm – mức cố định (7.000 CAD cho năm 2025) | Khoản đóng góp không được khấu trừ thuế | Khoản rút ra được miễn thuế | Miễn thuế |
| RRSP | Tích lũy hàng năm – 18% thu nhập kiếm được của năm trước | Khoản đóng góp được khấu trừ thuế | Khoản rút ra được tính vào thu nhập chịu thuế | Miễn thuế |
| Không đăng ký | Không áp dụng | Không áp dụng | Khoản rút ra không bị đánh thuế | Chịu thuế |
| RRIF | Không áp dụng | Không áp dụng | Khoản rút ra được tính vào thu nhập chịu thuế | Miễn thuế |
| LIRA | Không áp dụng | Không áp dụng | Khoản rút ra được tính vào thu nhập chịu thuế | Miễn thuế |
RRIF và LIRA được xử lý giống như RRSP đối với mục đích thuế khấu lưu. Vì vậy, mọi điều chúng tôi đề cập về “RRSP” trong bài viết này đều áp dụng tương tự cho RRIF hoặc LIRA.
Đối với những người đang tiết kiệm cho việc học của con cái thông qua Kế hoạch Tiết kiệm Giáo dục Đăng ký (RESP), cách xử lý thuế khấu lưu đối với RESP giống như với TFSA.
ETF cổ phiếu Mỹ
Để giảm thiểu thuế khấu lưu khi đầu tư vào cổ phiếu Mỹ thông qua một ETF, bạn nên lựa chọn mua ETF niêm yết tại Mỹ và giữ ETF đó trong RRSP hoặc, nếu không thể, thì trong tài khoản không đăng ký.
Bạn nên tránh giữ một ETF niêm yết tại Mỹ trong TFSA.
Bảng dưới đây trình bày tác động của thuế khấu lưu tùy theo nơi bạn giữ ETF cổ phiếu Mỹ niêm yết tại Mỹ:
| Loại tài khoản | Tác động của thuế khấu lưu |
| RRSP | Được miễn thuế khấu lưu. |
| TFSA | Áp dụng thuế khấu lưu 15%, không thể được hoàn lại. |
| Tài khoản không đăng ký | Áp dụng thuế khấu lưu 15%, nhưng một phần có thể được khấu trừ thông qua tín dụng thuế. |
Do hiệp định thuế giữa Canada và Hoa Kỳ, khi bạn khai thuế thu nhập tại Canada, bạn có thể yêu cầu tín dụng thuế đối với thuế khấu lưu của Hoa Kỳ đã trả trên các khoản nắm giữ trong tài khoản không đăng ký của mình.
Khi mục tiêu là giảm thiểu thuế khấu lưu với tư cách là nhà đầu tư Canada, cách tốt nhất là đầu tư vào cổ phiếu Mỹ thông qua ETF niêm yết tại Mỹ và giữ trong RRSP, RRIF hoặc LIRA.
ETF cổ phiếu quốc tế
Tại Canada, các cổ phiếu không thuộc Canada và không thuộc Mỹ thường được gọi là “cổ phiếu quốc tế”.
Không giống như ETF cổ phiếu Mỹ, các ETF cổ phiếu quốc tế gần như luôn phải chịu một mức thuế khấu lưu nào đó từ quốc gia nước ngoài – điều này là không thể tránh khỏi, nhưng trong một số trường hợp có thể được khấu trừ thuế đối với các tài khoản không đăng ký, tùy thuộc vào quốc gia đó và các hiệp định thuế hiện hành.
Tuy nhiên, nếu bạn nắm giữ cổ phiếu quốc tế thông qua một ETF niêm yết tại Mỹ, bạn có thể phải chịu thêm thuế khấu lưu từ Mỹ.
Đối với TFSA và các tài khoản không đăng ký, bạn nên đầu tư vào cổ phiếu quốc tế thông qua một ETF niêm yết tại Canada và nắm giữ trực tiếp các chứng khoán quốc tế.
Hãy cẩn thận với các ETF niêm yết tại Canada nhưng tiếp cận thị trường quốc tế thông qua việc nắm giữ các ETF niêm yết tại Mỹ (gián tiếp) – những ETF này sẽ phát sinh thêm các khoản thuế khấu lưu không cần thiết. Hãy kiểm tra trang web của nhà phát hành quỹ để xem danh sách các khoản nắm giữ – nếu các khoản nắm giữ là các ETF niêm yết tại Mỹ, thuế khấu lưu bổ sung sẽ được áp dụng.
Đối với RRSP của bạn (nhưng không phải TFSA), bạn sẽ không phát sinh thêm thuế khấu lưu nếu tiếp cận cổ phiếu quốc tế thông qua một ETF niêm yết tại Mỹ (trực tiếp).
Trong bảng dưới đây, chúng tôi gọi thuế khấu lưu từ các quốc gia không thuộc Mỹ là “thuế khấu lưu quốc tế” (international withholding taxes):
| Loại ETF | RRSP | TFSA | Tài khoản không đăng ký |
| ETF cổ phiếu quốc tế niêm yết tại Canada (trực tiếp) | Áp dụng thuế khấu lưu quốc tế. | Áp dụng thuế khấu lưu quốc tế. | Áp dụng thuế khấu lưu quốc tế, nhưng có thể được khấu trừ thuế. |
| ETF cổ phiếu quốc tế niêm yết tại Mỹ (trực tiếp) | Áp dụng thuế khấu lưu quốc tế. | Áp dụng cả thuế khấu lưu quốc tế và thuế khấu lưu của Mỹ. | Áp dụng cả thuế khấu lưu quốc tế và thuế khấu lưu của Mỹ, nhưng thuế khấu lưu của Mỹ có thể được khấu trừ thuế. |
| ETF cổ phiếu quốc tế niêm yết tại Canada thông qua ETF Mỹ (gián tiếp) | Áp dụng cả thuế khấu lưu quốc tế và thuế khấu lưu của Mỹ. | Áp dụng cả thuế khấu lưu quốc tế và thuế khấu lưu của Mỹ. | Áp dụng cả thuế khấu lưu quốc tế và thuế khấu lưu của Mỹ, nhưng thuế khấu lưu của Mỹ có thể được khấu trừ thuế. |
Như chúng ta có thể thấy trong bảng trên, đối với các ETF cổ phiếu quốc tế được giữ trong RRSP, không có sự khác biệt nào về thuế khấu lưu giữa ETF niêm yết tại Canada và ETF niêm yết tại Mỹ, miễn là các ETF này nắm giữ cổ phiếu nước ngoài một cách trực tiếp.
Ngược lại, đối với TFSA, bạn sẽ có lợi hơn khi tiếp cận cổ phiếu quốc tế thông qua một ETF niêm yết tại Canada (trực tiếp).
Đối với cả RRSP và TFSA, việc nắm giữ cổ phiếu quốc tế một cách gián tiếp thông qua một ETF niêm yết tại Mỹ là bất lợi.
ETF cổ phiếu Canada
Khi mua một ETF để tiếp cận cổ phiếu Canada, bạn nên chọn một ETF niêm yết tại Canada và nắm giữ cổ phiếu Canada (trực tiếp, hoặc thông qua các ETF niêm yết tại Canada khác).
Đối với các ETF niêm yết tại Canada nắm giữ cổ phiếu Canada, bạn không cần lo lắng về bất kỳ loại thuế khấu lưu nào, bất kể bạn giữ chúng trong tài khoản nào: RRSP, TFSA hay tài khoản không đăng ký.
Nói chung, bạn nên tránh tiếp cận cổ phiếu Canada thông qua một ETF niêm yết tại Mỹ, vì bạn sẽ bị áp thuế khấu lưu nước ngoài của Canada (15% cổ tức trả cho quỹ niêm yết tại Mỹ).
Thế còn thuế thu nhập thì sao?
Hãy nhớ rằng các thông tin ở trên chỉ tập trung vào thuế khấu lưu – không phải thuế thu nhập.
Bạn và cố vấn tài chính của bạn cũng nên xem xét đến thuế thu nhập khi quyết định nên giữ khoản đầu tư nào trong loại tài khoản nào.
Việc giữ một ETF nước ngoài trong tài khoản không đăng ký để có thể được khấu trừ thuế khấu lưu sẽ không có nhiều ý nghĩa nếu bạn vẫn còn chỗ trong TFSA và cuối cùng lại phải trả nhiều thuế thu nhập hơn so với khoản thuế khấu lưu đó.
Thuế thu nhập cực kỳ phức tạp và phụ thuộc rất nhiều vào tình hình cá nhân của bạn.
Tuy nhiên, nếu mọi yếu tố khác đều bằng nhau, tốt nhất là chịu mức thuế khấu lưu thấp nhất có thể, và nếu không thể tránh thuế khấu lưu (do cơ cấu danh mục đầu tư), thì nên chọn các khoản có thể được khấu trừ thuế.
Bạn có thể mở tài khoản TFSA hoặc RRSP nếu là người mới đến Canada không?
Thông thường là có – bạn có thể mở tài khoản TFSA hoặc RRSP khi mới đến Canada.
Bạn chỉ cần được xem là cư dân Canada cho mục đích thuế là đủ điều kiện mở các tài khoản đầu tư này.
Lưu ý rằng nếu bạn không còn là cư dân Canada cho mục đích thuế, điều đó có thể ảnh hưởng đến cách các tài khoản này được xử lý về mặt thuế.
Hãy nhớ rằng việc theo dõi hạn mức đóng góp TFSA và RRSP của bạn là rất quan trọng, vì bạn có thể phải chịu mức phạt tài chính nặng nếu đóng góp quá mức. Bạn luôn có trách nhiệm theo dõi hạn mức đóng góp của mình – không phải tổ chức tài chính hay Cơ quan Thuế vụ Canada (CRA).
Ai được xem là cư dân Canada cho mục đích thuế?
Hầu hết những người đang sinh sống tại Canada đều được xem là cư dân Canada cho mục đích thuế, bất kể tình trạng nhập cư của họ (khách du lịch, cư dân tạm thời, thường trú nhân, hoặc không có tình trạng hợp pháp).
Tình trạng cư trú thuế của bạn được xác định dựa trên các mối liên hệ xã hội và kinh tế với Canada, chẳng hạn như việc duy trì một địa chỉ ở Canada.
Nếu bạn không chắc chắn mình có phải là cư dân Canada cho mục đích thuế hay không, bạn có thể liên hệ với Cơ quan Thuế vụ Canada để được hỗ trợ xác định tình trạng thuế của mình.
Tối ưu thuế đầu tư và vai trò quan trọng của thuế trong hành trình định cư lâu dài tại Canada
Việc hiểu rõ cách thức hoạt động của thuế khấu lưu (withholding taxes) và ảnh hưởng của chúng đến từng loại tài khoản đầu tư tại Canada (TFSA, RRSP, RRIF, LIRA, tài khoản không đăng ký) là điều thiết yếu để tối ưu hóa hiệu quả đầu tư lâu dài. Mặc dù các khoản thu nhập đầu tư trong TFSA và RRSP đều được miễn thuế thu nhập nội địa, nhưng thuế khấu lưu từ các quốc gia khác – đặc biệt là Mỹ và các nước quốc tế – vẫn có thể ảnh hưởng đáng kể nếu không được phân bổ tài sản hợp lý. Cụ thể, ETF niêm yết tại Mỹ không nên nắm giữ trong TFSA vì thuế khấu lưu 15% là không thể hoàn lại, trong khi RRSP lại được miễn thuế này nhờ hiệp ước thuế giữa Canada và Mỹ. Đồng thời, ETF cổ phiếu quốc tế nên được lựa chọn kỹ càng, ưu tiên ETF niêm yết tại Canada và đầu tư trực tiếp để tránh bị đánh thuế kép không cần thiết.
Với người mới định cư tại Canada, những kiến thức này có ảnh hưởng quan trọng không chỉ trong việc lập kế hoạch tài chính cá nhân, mà còn liên quan đến tình trạng cư trú thuế – yếu tố quyết định quyền mở các tài khoản TFSA, RRSP và hưởng lợi từ các chính sách ưu đãi đầu tư tại Canada. Việc được xem là cư dân Canada cho mục đích thuế, bất kể tình trạng nhập cư, mở ra cơ hội xây dựng tài sản dài hạn một cách hợp pháp và hiệu quả. Do đó, việc nắm rõ cách hoạt động của hệ thống thuế đầu tư không chỉ giúp tiết kiệm chi phí, mà còn là bước quan trọng trong hành trình ổn định cuộc sống và tài chính tại Canada.
