Bạn đang cân nhắc theo đuổi sự nghiệp làm giáo viên tại Canada? Nếu vậy, bạn cần đáp ứng một số yêu cầu cụ thể trước khi có thể đạt được công việc mơ ước này.
Giảng dạy tại Canada là một nghề nghiệp được quản lý. Điều đó có nghĩa là bạn phải được cấp chứng chỉ thì mới có thể giảng dạy chuyên nghiệp.
Giống như hầu hết các ngành nghề được quản lý tại Canada, nghề giáo được quản lý ở cấp tỉnh bang hoặc vùng lãnh thổ, vì vậy bạn sẽ phải đáp ứng các yêu cầu khác nhau tùy thuộc vào tỉnh bang hoặc vùng lãnh thổ nơi bạn muốn giảng dạy.
Mặc dù quy trình có thể khác nhau tùy theo từng nơi, tất cả giáo viên được đào tạo quốc tế đều phải đáp ứng các yêu cầu về chứng chỉ trước khi có thể giảng dạy.
Nghề giáo đang là một lĩnh vực có nhu cầu cao ở nhiều khu vực tại Canada, điều này khiến việc tìm việc làm dễ dàng hơn so với nhiều lĩnh vực khác. Chính phủ liên bang cũng đã đưa ngành Giáo dục trở thành một nhóm ngành trong hệ thống Express Entry, giúp giáo viên dễ dàng hơn trong việc xin thường trú nhân tại Canada nếu họ muốn định cư lâu dài.
Tổng quan chung về quy trình cấp chứng chỉ
Mỗi tỉnh bang có những yêu cầu riêng để được cấp chứng chỉ. Dưới đây là cái nhìn tổng quan về quy trình dành cho giáo viên được đào tạo tại nước ngoài:
Bước 1: Xác định điều kiện dựa trên cấp lớp và môn học
Nói chung, những người muốn giảng dạy tại Canada cần đáp ứng các yêu cầu sau để đủ điều kiện được cấp chứng chỉ:
- Trình độ học vấn phù hợp: Hầu hết các tỉnh bang yêu cầu ứng viên phải hoàn thành chương trình đại học, thường là bằng Cử nhân từ một cơ sở giáo dục được công nhận. Giáo viên quốc tế cần có Đánh giá bằng cấp giáo dục (Educational Credential Assessment – ECA) đối với các bằng cấp nước ngoài cần thiết để đủ điều kiện xin cấp phép.
- Chương trình đào tạo giáo viên: Ngoài bằng đại học, hầu hết các nơi còn yêu cầu ứng viên đã hoàn thành một chương trình đào tạo giáo viên chuyên biệt. Các yêu cầu cụ thể có thể bao gồm độ dài chương trình, số học kỳ, và một khoảng thời gian thực tập giảng dạy nhất định.
- Trình độ ngôn ngữ: Ứng viên cần chứng minh khả năng thành thạo tiếng Anh hoặc tiếng Pháp (tùy thuộc vào ngôn ngữ giảng dạy và khu vực mong muốn làm việc).
- Chứng minh phẩm chất đạo đức: Nhiều tỉnh bang yêu cầu ứng viên chứng minh phẩm chất đạo đức tốt. Các giấy tờ cần nộp sẽ khác nhau, ví dụ như tại British Columbia yêu cầu kết quả kiểm tra lý lịch tư pháp, học bạ, thư giới thiệu (nếu được yêu cầu) và báo cáo đánh giá giáo viên (nếu được yêu cầu).
Một số tỉnh có thêm yêu cầu. Ví dụ, kể từ ngày 1 tháng 1 năm 2022, tất cả giáo viên tại Ontario bắt buộc phải hoàn thành Chương trình phòng chống lạm dụng tình dục (Sexual Abuse Prevention Program – SAPP) của Hội đồng Giáo dục.
Tại British Columbia (BC), những người đã hoàn thành chương trình đào tạo giáo viên ngoài Canada phải tham gia một khóa học làm quen được Hội đồng Giáo viên BC phê duyệt. Các yêu cầu cũng khác nhau tùy thuộc vào loại hình giảng dạy, ví dụ như giảng dạy giáo dục công nghệ có thể có thêm yêu cầu riêng.
Bước 2: Nộp đơn xin cấp chứng chỉ tại cơ quan quản lý giáo dục của tỉnh bang nơi bạn dự định giảng dạy
Khi đã đáp ứng đủ điều kiện, ứng viên cần nộp hồ sơ xin chứng chỉ giảng dạy tại cơ quan chức năng của tỉnh bang.
Ở bước này, ứng viên có thể cần cung cấp các giấy tờ hỗ trợ như:
- Giấy tờ tùy thân (ví dụ: giấy khai sinh, hộ chiếu);
- Giấy xác nhận không có tiền án (police certificate);
- Bằng chứng về trình độ ngôn ngữ;
- Bảng điểm chính thức;
- Bằng tốt nghiệp trung học;
- Bằng chứng về việc thay đổi tên (nếu có).
Nếu các giấy tờ không phải bằng tiếng Anh hoặc tiếng Pháp, ứng viên cần cung cấp bản dịch có chứng thực.
Khi nộp hồ sơ, ứng viên cũng phải nộp lệ phí, tùy tỉnh bang sẽ có mức phí khác nhau.
Bước 3: Tùy theo tỉnh bang, có thể có bước bổ sung trước khi được cấp chứng chỉ chính thức
Trong hầu hết các trường hợp, giáo viên cần được cấp chứng chỉ trước khi có thể làm việc tại các cơ sở giáo dục ở Canada.
Tuy nhiên, tại một số tỉnh bang, giáo viên vẫn có thể làm việc trước khi có chứng chỉ đầy đủ.
Ví dụ, ở Alberta, ứng viên được cấp Chứng chỉ chuyên môn tạm thời (Interim Professional Certification), cho phép giảng dạy tại trường được công nhận ở Alberta và có thời hạn 3 năm. Sau khi tích lũy đủ kinh nghiệm giảng dạy toàn thời gian (thường là 2 năm), họ có thể nộp đơn xin Chứng chỉ chuyên môn vĩnh viễn (Permanent Professional Certificate).
Nhiều tỉnh bang khác cũng có quy trình tương tự, trong đó chứng chỉ vĩnh viễn hoặc đầy đủ chỉ được cấp sau khi đáp ứng các tiêu chí nhất định, thường bao gồm kinh nghiệm giảng dạy thực tế.
Nơi nộp hồ sơ theo từng tỉnh bang
| Tỉnh bang/Vùng lãnh thổ | Nơi nộp hồ sơ |
| Alberta | Bộ Giáo dục Alberta (Alberta Education) |
| British Columbia | Bộ Giáo dục và Chăm sóc Trẻ em British Columbia (British Columbia Ministry of Education and Childcare) |
| Manitoba | Sở Giáo dục và Học tập Mầm non (Department of Education and Early Childhood Learning) |
| New Brunswick | Văn phòng Cấp Chứng chỉ Giáo viên New Brunswick (New Brunswick Office of Teacher Certification) |
| Newfoundland and Labrador | Văn phòng Cấp Chứng chỉ Giáo viên, Sở Giáo dục và Phát triển Trẻ em (Office of Teacher Certification, Department of Education and Early Childhood Development) |
| Northwest Territories | Sở Giáo dục, Văn hóa và Việc làm (Department of Education, Culture and Employment) |
| Nova Scotia | Sở Giáo dục và Phát triển Trẻ em (Department of Education and Early Childhood Development – EECD) |
| Nunavut | Đăng ký viên, Dịch vụ Cấp Chứng chỉ Giáo dục Nunavut – Giáo viên và Nhà giáo dục (Registrar, Nunavut Educators Certification Services – NECS) |
| Ontario | Trường Cao đẳng Giáo viên Ontario (Ontario College of Teachers) |
| Prince Edward Island | Sở Giáo dục và Giáo dục Mầm non Prince Edward Island (Prince Edward Island Department of Education and Early Years) |
| Quebec | Bộ Giáo dục Quebec (Ministère de l’Éducation) |
| Saskatchewan | Hội đồng Quản lý Giáo viên Chuyên nghiệp Saskatchewan (Saskatchewan Professional Teachers Regulatory Board) |
| Yukon | Văn phòng Cấp Chứng chỉ Giáo viên Yukon, Sở Giáo dục (Yukon Teacher Certification, Department of Education) |
Cũng cần lưu ý rằng nhiều tỉnh bang đã hợp tác với chương trình “Pathways to Teach Canada”. Đây là một dịch vụ được ra mắt vào năm 2024, cung cấp một điểm truy cập duy nhất để các giáo viên được đào tạo quốc tế nộp đơn xin chứng nhận và giúp đơn giản hóa quy trình.
Chuyển đổi chứng nhận giữa các tỉnh bang
Hiệp định Thương mại Tự do Canada (Canadian Free Trade Agreement) tạo điều kiện cho giáo viên đã được chứng nhận ở một tỉnh bang có thể được chứng nhận giảng dạy ở một tỉnh bang khác.
Tuy nhiên, giáo viên có thể cần hoàn tất quy trình nộp đơn để chuyển chứng nhận, bao gồm nộp một số mẫu đơn, tài liệu và cung cấp thông tin liên quan khác.
Làm việc với tư cách là giáo viên tại Canada
Tại Canada, có nhiều hình thức vị trí giảng dạy khác nhau, bao gồm:
- Làm việc toàn thời gian (nhận lương);
- Giáo viên thay thế (thường làm việc theo hợp đồng tạm thời);
- Giáo viên thay thế dài hạn (LTO) – những người thay thế giáo viên chính trong thời gian dài, như nghỉ thai sản.
Giáo viên toàn thời gian – vị trí lâu dài
Giáo viên toàn thời gian tại Canada thường giảng dạy trong khoảng 10 tháng mỗi năm, trong thời gian các lớp học diễn ra.
Thời gian nghỉ phổ biến gồm khoảng 2–3 tuần vào dịp Giáng Sinh, một tuần nghỉ vào kỳ nghỉ tháng 3 (March Break), và khoảng hai tháng nghỉ hè.
Giáo viên toàn thời gian thường là thành viên công đoàn ở hầu hết các khu vực pháp lý, được hưởng mức lương theo thang bậc dựa trên kinh nghiệm và bằng cấp, kèm theo chế độ lương hưu có định mức (defined benefit pension plans).
Kế hoạch hưu trí có định mức sẽ trả cho giáo viên đã nghỉ hưu một khoản thu nhập cố định, được điều chỉnh theo lạm phát, suốt phần đời còn lại. Khoản này dựa trên thu nhập trước đây và số năm công tác.
Giáo viên thay thế
Giáo viên thay thế là những giáo viên thay ca, được gọi đi dạy khi giáo viên chính vắng mặt – ví dụ như do ốm.
Họ đăng ký vào danh sách của một hội đồng trường cụ thể và thường được gọi vào buổi sáng để xác nhận có thể dạy trong ngày hôm đó hay không. Nếu một giáo viên thay thế làm việc liên tục 5 ngày/tuần, thì mỗi ngày thường sẽ dạy ở một lớp khác nhau, thậm chí là ở những trường khác nhau.
Giáo viên thay thế được trả lương theo ngày công.
Nhiều giáo viên bắt đầu sự nghiệp bằng công việc dạy thay để tích lũy kinh nghiệm trước khi được nhận vào vị trí toàn thời gian.
Một số khác chọn công việc này vì sự linh hoạt phù hợp với lối sống cá nhân.
Giáo viên thay thế dài hạn (LTO)
LTO là vị trí hợp đồng toàn thời gian, trong đó giáo viên sẽ thay thế một giáo viên chính trong một thời gian dài – ví dụ như nghỉ thai sản.
Thời gian hợp đồng có thể kéo dài từ vài tuần đến cả năm học.
LTO là hợp đồng toàn thời gian, và công việc sẽ kết thúc khi hợp đồng hết hạn.
Ở một số khu vực, giáo viên thay thế và giáo viên LTO cũng có thể thuộc công đoàn, và công việc của họ có thể được tính vào kế hoạch hưu trí có định mức.
Trường công lập và trường Công giáo
Ở nhiều tỉnh bang, có hai hệ thống trường học được nhà nước tài trợ: hội đồng trường “công lập” hoặc thế tục, và hội đồng trường Công giáo.
Cả hai loại trường đều cung cấp chương trình học tương tự và cấp bằng tương đương. Trường Công giáo giảng dạy dựa trên nền tảng đức tin theo truyền thống Công giáo, trong khi trường công lập thì thế tục.
Các hội đồng trường Công giáo thường yêu cầu giáo viên phải là người theo đạo và thực hành đức tin Công giáo. Ngược lại, hội đồng trường công lập không có yêu cầu tôn giáo khi tuyển dụng.
Nhu cầu ngày càng tăng đối với nhân lực trong lĩnh vực giáo dục tại Canada
Hiện nay, giáo viên có lợi thế hơn khi theo đuổi con đường định cư lâu dài tại Canada.
Giáo dục là một lĩnh vực đang có nhu cầu cao đối với giáo viên có trình độ chuyên môn tại Canada.
Do tình trạng thiếu hụt lao động ở nhiều tỉnh bang, chính phủ liên bang đã bổ sung ngành giáo dục là một nhóm ngành mới trong hệ thống Express Entry.
Danh mục giáo dục hiện bao gồm các vai trò như giáo viên trung học và giáo viên mầm non.
Các ngành nghề được thêm vào năm 2025:
- Trợ giảng tại trường tiểu học và trung học;
- Người giảng dạy cho người khuyết tật;
- Giáo viên và trợ lý giáo viên mầm non;
- Giáo viên tiểu học và mẫu giáo;
- Giáo viên trung học.
Việc đáp ứng điều kiện để được chọn theo các đợt rút thăm theo nhóm ngành giúp người nước ngoài có khả năng cao hơn trong việc nhận được Thư mời Nộp đơn (Invitation to Apply) cho thường trú nhân thông qua hệ thống Express Entry.
Cơ hội và điều kiện dành cho giáo viên quốc tế định cư tại Canada
Nghề giáo tại Canada là một ngành nghề có điều kiện hành nghề được quản lý chặt chẽ bởi từng tỉnh bang, đòi hỏi giáo viên quốc tế phải đáp ứng một số tiêu chuẩn nhất định như: bằng cấp sau trung học phù hợp (được công nhận qua ECA), hoàn thành chương trình đào tạo giáo viên chuyên biệt, đáp ứng yêu cầu về trình độ ngôn ngữ (tiếng Anh hoặc Pháp), và các tiêu chí về tư cách đạo đức, kinh nghiệm giảng dạy thực tế. Mỗi tỉnh bang có cơ quan chứng nhận riêng và thủ tục đăng ký khác nhau, một số nơi còn có chương trình hỗ trợ như Pathways to Teach Canada nhằm đơn giản hóa quá trình xin chứng nhận cho giáo viên quốc tế.
Bên cạnh đó, nhu cầu tuyển dụng giáo viên ngày càng tăng cao tại nhiều tỉnh bang ở Canada đang tạo ra lợi thế rõ rệt cho giáo viên quốc tế trong việc xin việc làm và định cư lâu dài. Với việc ngành giáo dục được đưa vào nhóm ngành ưu tiên trong hệ thống Express Entry từ năm 2025, các giáo viên quốc tế không chỉ có cơ hội cao hơn để nhận Thư mời nộp đơn định cư mà còn dễ dàng tiếp cận các vị trí việc làm phù hợp, từ giáo viên toàn thời gian, giáo viên thay thế cho đến giáo viên hợp đồng dài hạn. Đây là tín hiệu tích cực cho những ai có chuyên môn trong lĩnh vực giáo dục và mong muốn xây dựng sự nghiệp cũng như cuộc sống lâu dài tại Canada.
