Yukon, nằm ở cực Tây Bắc Canada, giáp Alaska (Hoa Kỳ) ở phía Tây và Northwest Territories ở phía Đông. Với diện tích 482,443 km² và dân số khoảng 43.000 người, Yukon nổi bật với cảnh quan thiên nhiên hùng vĩ và hoang dã.
Nguồn gốc tên gọi
Tên tỉnh bang British Columbia được Nữ hoàng Victoria đặt khi vùng lãnh thổ này là thuộc địa Columbia của Anh từ 1858 – 1866. Sau này, tên gọi đã được rút ngắn thành British Columbia.
Lịch sử bang Yukon
Trước khi người châu Âu đến, miền trung và miền nam Yukon đã có người First Nations cư trú. Khu vực này sở hữu nhiều di chỉ khảo cổ chứng minh sự hiện diện sớm của con người trên lục địa Bắc Mỹ. Vụ phun trào núi lửa Churchill vào khoảng năm 800 sau Công nguyên đã phủ kín miền nam Yukon bằng một lớp tro, còn được ghi nhận trong câu chuyện dân gian của các dân tộc First Nations ở Yukon.
Người First Nations tại Yukon có mạng lưới thương mại rộng khắp vùng bờ biển và nội địa. Sự khám phá của châu Âu bắt đầu từ đầu thế kỷ 19 với việc buôn bán lông thú và sự xuất hiện của các nhà truyền giáo. Đến những năm 1870 – 1880, những người khai thác vàng bắt đầu đổ về Yukon, thúc đẩy sự gia tăng dân số và việc thành lập lực lượng cảnh sát.
Cơn sốt vàng Klondike vào năm 1897 đã làm tăng mạnh dân số, dẫn đến việc tách Yukon khỏi Northwest Territories và hình thành lãnh thổ Yukon riêng biệt vào 1898.
Vị trí địa lý bang Yukon
Yukon có hình dạng gần giống một tam giác vuông, với phía tây và tây bắc giáp tiểu bang Alaska của Hoa Kỳ qua biên giới dài 1.210 km, phía đông giáp Northwest Territories và phía nam giáp British Columbia.
Núi Logan, điểm cao nhất của Canada với độ cao 5.959m, nằm ở phía tây nam Yukon, trong công viên bảo tồn quốc gia Kluane – một Di sản Thế giới của UNESCO. Địa hình Yukon chủ yếu là đồi núi xen kẽ với hệ thống sông hồ, và khí hậu khá phức tạp với nhiệt độ trung bình mùa đông nhẹ nhàng hơn so với tiêu chuẩn Bắc cực của Canada. Tuy nhiên, Yukon có thể rất lạnh, nhiệt độ từng giảm xuống −60°C vào các năm 1947, 1952 và 1968, và mức thấp kỷ lục −63,0°C vào tháng 2/1947 tại thị trấn Snag.
Thời điểm nóng nhất của Yukon thường vào tháng 5 và tháng 6, khác với phần lớn Canada nóng nhất vào tháng 7, 8, và 9. Yukon đã đạt nhiệt độ 36°C ba lần trong lịch sử.
Ngoài công viên Kluane, Yukon còn có công viên quốc gia Ivvavik và Vuntut ở phía bắc. Những công viên này là một phần quan trọng của hệ sinh thái và du lịch Yukon.
Thông tin thành phố Whitehorse
Nhân khẩu học bang Yukon
Khảo sát hộ gia đình quốc gia năm 2011 cho thấy Yukon có sự đa dạng về văn hóa và dân tộc. 87,7% cư dân là người gốc Canada và 24,2% có gốc Thổ Nhĩ Kỳ. Số người nói tiếng Anh chiếm 85%, tiếng Pháp chiếm 4%. Đạo luật ngôn ngữ Yukon công nhận tầm quan trọng của ngôn ngữ thổ dân, dù chỉ có tiếng Anh và tiếng Pháp được sử dụng trong các cơ quan chính phủ.
Năm 2011, 49,9% người Yukon không có tôn giáo, tỷ lệ cao nhất ở Canada. Trong số người có tôn giáo, Công giáo chiếm nhiều nhất với 46,2%, gồm các giáo phái phổ biến là Giáo hội Công giáo (39,6%), Giáo hội Anh giáo Canada (17,8%), và Giáo hội Thống nhất Canada (9,6%).
Nền kinh tế tại Yukon
Ngành công nghiệp chính của Yukon là khai thác, bao gồm chì, kẽm, bạc, vàng, amiăng và đồng. Vào năm 1870, chính phủ mua lại đất từ công ty Hudson Bay và tách Yukon khỏi Northwest Territories vào năm 1898 để đáp ứng nhu cầu quản lý địa phương do cơn sốt vàng. Hàng ngàn người tìm vàng đã đổ về Yukon, tạo nên một giai đoạn lịch sử quan trọng, được ghi lại trong các tác phẩm của Robert W. Service và Jack London.
Ký ức về thời kỳ cơn sốt vàng và những ngày đầu của Cảnh sát Hoàng gia Canada, cùng với cảnh quan đẹp và cơ hội giải trí ngoài trời, đã làm cho du lịch trở thành ngành công nghiệp quan trọng thứ hai tại Yukon. Ngoài ra, sản xuất các mặt hàng như đồ nội thất, quần áo và thủ công mỹ nghệ, cũng như ngành thủy điện, đều có vai trò quan trọng. Tuy nhiên, các ngành công nghiệp truyền thống như đánh bắt cá đã giảm.
Tính đến năm 2012, có khoảng 6.300 người làm việc trong các cơ quan chính phủ, chiếm một phần lớn trong tổng số 20.800 lao động tại Yukon. Để thu hút thêm nguồn lực và lợi ích kinh tế, Yukon đã sửa đổi Đạo luật Kinh doanh vào ngày 01/05/2015.
Phương châm du lịch của tỉnh bang Yukon là “Lớn hơn cuộc sống”. Ngành du lịch tại đây phụ thuộc nhiều vào môi trường tự nhiên và có một lượng lớn nhân sự phục vụ. Chính phủ Yukon cũng bảo tồn nhiều công viên quốc gia như công viên lãnh thổ đảo Herschel Qikiqtaruk, công viên lãnh thổ Tombstone và công viên câu cá Ni’iinlii’njik.
Chính trị tại bang Yukon
Vào thế kỷ 19, Yukon là một phần của Northwest Territories và được quản lý bởi công ty Hudson Bay. Yukon trở thành một quận riêng biệt của Northwest Territories vào năm 1895 và được chỉ định là lãnh thổ riêng biệt vào năm 1898, với một ủy viên và Hội đồng lãnh thổ riêng.
Trước năm 1979, lãnh thổ được quản lý bởi một ủy viên do Bộ trưởng Bộ Các vấn đề Người bản địa và Phát triển phương Bắc bổ nhiệm. Ủy viên có vai trò trong việc bổ nhiệm Hội đồng điều hành lãnh thổ, trong khi Hội đồng lãnh thổ được bầu chỉ có vai trò cố vấn. Năm 1979, quyền lực được chuyển từ ủy viên và chính phủ liên bang sang cơ quan lập pháp lãnh thổ. Cũng trong năm đó, hội đồng lập pháp đã thông qua việc thành lập hệ thống đảng và chính phủ có trách nhiệm. Sự thay đổi này được thực hiện thông qua bức thư của Jake Epp, Bộ Các vấn đề người bản địa và Phát triển phương Bắc, mà không thông qua luật pháp chính thức.
Giáo dục tại Yukon
Hệ thống giáo dục tại Yukon gồm các trường công lập và tư thục, từ bậc tiểu học đến trung học. Trường học được quản lý bởi Bộ Giáo dục Yukon, cung cấp chương trình học theo chuẩn quốc gia và các khóa học đặc biệt tập trung vào văn hóa bản địa và lịch sử địa phương. Yukon College, nay là Yukon University, cung cấp các chương trình cao đẳng, đại học và đào tạo nghề, với nhiều khóa học liên quan đến nghiên cứu Bắc cực và phát triển cộng đồng.
Giáo dục ở Yukon cũng chú trọng đến việc bảo tồn và phát triển ngôn ngữ và văn hóa First Nations. Các chương trình giáo dục song ngữ và các dự án hợp tác với cộng đồng bản địa được thiết kế để giữ gìn và phát huy ngôn ngữ, văn hóa và truyền thống của họ. Điều này giúp tạo ra một môi trường học tập đa dạng và phong phú, góp phần vào sự phát triển bền vững của cộng đồng.
Y tế tại Yukon
Hệ thống y tế tại Yukon được quản lý bởi Bộ Y tế và Dịch vụ Xã hội Yukon, cung cấp các dịch vụ y tế cơ bản và chuyên sâu cho cư dân trong khu vực. Whitehorse General Hospital là bệnh viện lớn nhất, cung cấp dịch vụ chăm sóc cấp cứu, phẫu thuật và chăm sóc bệnh nhân nội trú. Ngoài ra, còn có nhiều trung tâm y tế và phòng khám cộng đồng phân bố rộng khắp lãnh thổ để đảm bảo mọi người đều có thể tiếp cận dịch vụ y tế.
Yukon cũng chú trọng đến việc cung cấp dịch vụ y tế cho cộng đồng bản địa và vùng sâu vùng xa. Các chương trình y tế di động và dịch vụ telehealth (y tế từ xa) giúp cung cấp chăm sóc y tế cho những người sống ở những khu vực khó tiếp cận. Điều này giúp giảm thiểu bất bình đẳng trong chăm sóc sức khỏe và đảm bảo mọi người dân tại Yukon đều nhận được dịch vụ y tế chất lượng.
Cơ sở hạ tầng bang Yukon
Trước khi có các hình thức giao thông hiện đại, sông và đèo là tuyến đường chính cho người Tlingit ven biển buôn bán với người Athabascan tại đèo Chilkoot và đường mòn Dalton.
Sân bay quốc tế Erik Nielsen Whitehorse là trung tâm vận tải hàng không chính của Yukon, với các chuyến bay trực tiếp đến nhiều điểm đến như Vancouver, Calgary, Ottawa và Frankfurt. Đây cũng là trụ sở chính của hãng hàng không Air North, Yukon’s Airline. Tuyến đường sắt tại Yukon đã ngừng hoạt động từ những năm 1980, chỉ hoạt động du lịch trong những tháng mùa hè.
Các tuyến đường bộ chính gồm đường cao tốc Alaska, đường cao tốc Klondike, đường cao tốc Haines, và đường cao tốc Dempster (chưa trải nhựa). Các đường cao tốc ít lưu lượng hơn bao gồm cao tốc Robert Campbell và đường mòn Silver. Du lịch hàng không chính là cách duy nhất để tiếp cận cộng đồng Old Crow ở phía bắc.
Văn hóa bang Yukon
Mặc dù người bản địa chỉ chiếm 26% dân số, văn hóa thổ dân được thể hiện mạnh mẽ trong thể thao mùa đông và các cuộc đua chó kéo xe như Yukon Quest. Chính quyền lãnh thổ cũng công nhận vai trò quan trọng của các ngôn ngữ First Nations và Inuit trong di sản văn hóa của Yukon.
Yukon có nhiều sự kiện văn hóa và thể thao thu hút nghệ sĩ, cư dân địa phương và khách du lịch, bao gồm lễ hội văn hóa Adäka, lễ hội âm nhạc Dawson, lễ hội kể chuyện quốc tế Yukon, cuộc đua chó kéo xe Yukon Quest, và Yukon Sourdough Rendezvous.
Di sản của thời cơn sốt vàng Klondike (1897-1899) là khía cạnh văn hóa và du lịch mạnh mẽ nhất của Yukon, truyền cảm hứng cho các nhà văn như Jack London, Robert W. Service và Jules Verne. Di sản này tiếp tục là nguồn cảm hứng cho phim và trò chơi như Klondike Annie và The Yukon Trail của Mae West.
Yukon là một vùng lãnh thổ với lịch sử phong phú, văn hóa đa dạng và kinh tế phát triển, đặc biệt trong lĩnh vực khai thác mỏ và du lịch. Nếu bạn muốn khám phá thêm về Yukon hoặc muốn tìm hiểu thông tin về visa Canada, hãy truy cập CVT để biết thêm chi tiết.
