Alberta là một trong 13 tỉnh bang, vùng lãnh thổ của Canada. Alberta là một trong ba tỉnh bang thuộc khu vực thảo nguyên của Canada. Alberta nằm ở phía tây giáp với British Columbia, phía đông giáp với Saskatchewan, phía bắc giáp với Northwest Territories và phía nam giáp với Hoa Kỳ. Tỉnh bang này có diện tích 661,848 km² và dân số là 4.527.182 người (tính đến tháng 7 năm 2022).
Vậy Alberta nằm ở đâu trên bản đồ Canada và khí hậu của bang này như thế nào? Những ngành kinh tế chủ chốt của Alberta là gì? Dân số của Alberta là bao nhiêu và có đa dạng về sắc tộc và văn hóa không? Hệ thống giáo dục ở Alberta như thế nào? Cùng CVT giải đáp những thắc mắc đó thông qua bài viết bên dưới nhé.
Nguồn gốc tên gọi
Tên của tỉnh bang Alberta được đặt theo tên của công chúa Louise Caroline Alberta (1848 – 1939), con gái thứ tư của Nữ hoàng Victoria. Công chúa Louise là vợ của John Campbell, Hầu tước xứ Lorne, người từng là thống đốc Canada (1878 – 1883). Ngoài ra, Hồ Louise và núi Alberta cũng được đặt tên để vinh danh bà. Từ “Alberta” có nguồn gốc từ tên gọi Latin hóa của Albert, tiếng Đức cổ là “Adalbert”, có nghĩa là “quý tộc” hoặc “nổi tiếng”.
Lịch sử bang Alberta
Lịch sử của Alberta bắt đầu từ thời kỳ thổ dân Paleo, hơn 10.000 năm trước kết thúc kỷ băng hà cuối cùng. Những thổ dân này đã di cư từ Siberia qua đất nước Bắc Mỹ theo eo biển Bering và định cư ở Alberta, phát triển thành bộ tộc Blackfoot Confederacy, Plains Cree ở phía nam và Woodland Cree, Chipewyan ở phía bắc, sống chủ yếu bằng cách săn bắn, đặt bẫy và đánh cá.
Sau khi người Anh đến, một phần lãnh thổ Alberta, gồm cả khu vực sông Athabasca, trở thành một phần của vùng Rupert’s Land, thuộc sở hữu của Công ty Đại Tây Dương từ năm 1670. Các nhà buôn lông thú đã mở rộng thương mại ở khu vực, với các trạm như Fort Athabasca và Fort Chipewyan được thành lập vào cuối thế kỷ 18.
Vào năm 1821, Công ty Đại Tây Dương và Công ty North West đã hợp nhất để ngăn chặn sự cạnh tranh và giành thị trường buôn bán lông thú ở Alberta. Chính phủ Canada mua lại vùng Rupert’s Land năm 1870, mở đường cho sự phát triển và thẩm quyền tự trị của Alberta.
Năm 1882, Alberta trở thành một phần của Northwest Territories, và sau đó, với sự gia tăng dân số, Alberta đã có những nỗ lực để đạt được quyền tự quyết định. Năm 1905, Alberta chính thức trở thành một tỉnh bang và thống đốc đầu tiên của tỉnh bang là Alexander Cameron Rutherford.
Thế chiến thứ nhất mang lại thách thức đặc biệt cho Alberta khi nhiều người dân tham gia chiến tranh, dẫn đến thiếu công nhân để duy trì dịch vụ và sản xuất. Sau chiến tranh, để phục hồi và phát triển nền kinh tế, tỉnh phải đối mặt với những thách thức mới.
Trong thế kỷ 21, Alberta đã phải chống lại các thiên tai như lũ lụt năm 2013 và các đợt cháy rừng nghiêm trọng, gây ra những thiệt hại nặng nề và cuộc di tản lớn nhất trong lịch sử tỉnh, khi hơn 80.000 người dân phải sơ tán.
Vị trí địa lý bang Alberta
Alberta, tỉnh bang lớn thứ tư ở Canada, có diện tích 661.848 km2. Nằm giữa vĩ tuyến 49 và 60 độ Bắc, Alberta giáp với phía nam biên giới với Montana (Hoa Kỳ) và giáp phía đông Saskatchewan. Phía tây, ranh giới với British Columbia là kinh tuyến 120.
Địa hình Alberta bao gồm núi Rocky trong Công viên quốc gia Wood Buffalo, với điểm cao nhất là đỉnh Columbia (3.747m) và điểm thấp nhất là 152m trên sông Slave. Tỉnh có nhiều nguồn nước, các hồ lớn như hồ Claire, hồ Slave và hồ Athabasca, cùng với con sông dài nhất là sông Athabasca.
Thủ đô Edmonton là trung tâm địa lý và kinh tế của tỉnh, với vai trò quan trọng trong ngành dầu khí. Calgary, thành phố lớn thứ hai, nằm về phía nam và là trung tâm kinh tế thương mại quan trọng của Alberta. Alberta có khí hậu lục địa ẩm ướt, với mùa hè ấm và mùa đông lạnh. Mùa hè nhiệt độ có thể lên tới hơn 40°C ở vùng đông nam.
Nhân khẩu học bang Alberta
Alberta có dân số khoảng 4.527.182 người tính đến tháng 7 năm 2022. Từ năm 2000, dân số của tỉnh này đã tăng nhanh chủ yếu nhờ sự phát triển kinh tế mạnh mẽ. Trong giai đoạn từ 2003 đến 2004, Alberta ghi nhận tỷ lệ sinh cao và nhập cư liên tỉnh đáng kể hơn so với các tỉnh khác.
Năm 2016, Alberta là tỉnh có độ tuổi trung bình thấp nhất ở Canada, khoảng 36,7 tuổi, so với độ tuổi trung bình quốc gia là 41,2. Tỷ lệ người cao tuổi cao nhất (12,3%) và tỷ lệ trẻ em cao nhất (19,2%) so với các tỉnh khác.
Dân cư Alberta rất đa dạng về sắc tộc. Ngoài những người nhập cư từ các quốc gia Tây Âu như Anh, Scotland, Ireland, Wales và Pháp, tỉnh cũng thu hút một số lượng đáng kể người từ các khu vực khác của châu Âu, đặc biệt là Đức, Ukraine và các nước vùng Scandinavia.
Nền kinh tế tại Alberta
Alberta là một trong những tỉnh bang có nền kinh tế mạnh nhất của Canada và toàn cầu, dựa trên ngành công nghiệp dầu khí là chủ yếu. Ngoài ra, nông nghiệp và công nghệ cũng đóng góp quan trọng vào nền kinh tế của tỉnh. Vào năm 2019, GDP bình quân đầu người của Alberta đạt mức cao nhất trong các tỉnh bang Canada, với khoảng 80,905 CAD, vượt qua các nước như Hoa Kỳ, Na Uy và Thụy Sĩ.
Tỷ lệ nợ trên GDP của Alberta dự kiến sẽ đạt mức cao nhất là 12,1% trong năm tài chính 2021 – 2022, và dự báo giảm xuống còn 11,3% vào năm 2023.
Hành lang Calgary – Edmonton là khu vực đô thị hóa hiện đại nhất của Alberta và là một trong những khu vực đông dân nhất ở Canada. Khu vực này, kéo dài khoảng 400 km từ bắc xuống nam, đã trở thành điểm đến thu hút dân số và nhà đầu tư lớn. Năm 2001, dân số của hành lang Calgary – Edmonton là 2,15 triệu người, chiếm 72% dân số của Alberta.
Nghiên cứu vào năm 2003 cho thấy hành lang này là một trong những trung tâm đô thị giàu có nhất ở Canada, với mức độ giàu có tương đương với Hoa Kỳ và đảm bảo chất lượng cuộc sống theo tiêu chuẩn Canada. GDP bình quân đầu người của khu vực này cao hơn 10% so với các khu vực đô thị trung bình của Hoa Kỳ và 40% so với các thành phố khác của Canada vào thời điểm đó.
Viện Fraser đánh giá rằng Alberta cũng có một mức độ tự do kinh tế cao, xếp hạng là tỉnh có mức độ tự do kinh tế cao nhất ở Canada.
Cùng với Saskatchewan, lượng khí thải nhà kính của Alberta cao gấp ba lần so với mức trung bình quốc gia, mặc dù vậy, Alberta vẫn chưa có kế hoạch rõ ràng để giảm lượng khí thải này trong tương lai.
Nông nghiệp và lâm nghiệp đóng vai trò quan trọng trong nền kinh tế của Alberta. Tỉnh này có hơn ba triệu đầu gia súc, trong đó thịt bò Alberta chiếm thị phần lớn trên thị trường toàn cầu. Gần một nửa lượng thịt bò của Canada được sản xuất tại đây, và Alberta cũng nổi tiếng là một trong những nhà sản xuất hàng đầu về trâu, bò rừng cho thị trường tiêu dùng. Ngoài ra, cừu lấy len và thịt cũng được nuôi thành công tại đây.
Trong lĩnh vực nông nghiệp, lúa mì và cải dầu là hai loại cây trồng chính của Alberta, dẫn đầu trong sản xuất lúa mì trên các tỉnh bang khác. Phần lớn hoạt động nông nghiệp tại đây là canh tác đất khô, với việc xen kẽ canh tác đất và canh tác mùa rụng lá. Canh tác liên tục dần trở thành phương pháp phổ biến hơn, nhờ vào việc gia tăng lợi nhuận và giảm thiểu xói mòn đất.
Alberta là một trong những tỉnh bang hàng đầu Canada về sản xuất dầu thô thông thường, dầu thô tổng hợp, khí tự nhiên và các sản phẩm khí đốt. Alberta cũng nổi tiếng là một trong những trung tâm xuất khẩu khí đốt tự nhiên lớn thứ hai thế giới và là một trong những nhà sản xuất lớn nhất thế giới.
Trong lĩnh vực du lịch, Alberta là điểm đến du lịch phát triển từ những ngày đầu của thế kỷ 20. Các điểm tham quan nổi tiếng bao gồm khu vực trượt tuyết, leo núi và cắm trại ngoài trời, cùng với các trung tâm mua sắm như West Edmonton Mall và sự kiện lễ hội nổi tiếng như Calgary Stampede. Thành phố Calgary và Edmonton đón hơn bốn triệu du khách mỗi năm. Các địa điểm du lịch Banff, Jasper và dãy núi Rocky thu hút khoảng ba triệu du khách mỗi năm. Du lịch Alberta phụ thuộc nhiều vào du khách từ Nam Ontario, cũng như từ các vùng khác của Canada, Hoa Kỳ và các quốc gia khác.
Chính trị tại bang Alberta
Chính trị Alberta hoạt động dựa trên nguyên tắc dân chủ, với Hội đồng lập pháp là cơ quan lập pháp đơn viện, gồm 87 thành viên được bầu cử tự do. Chính phủ và các cơ quan địa phương hoạt động độc lập với nhau.
Nữ hoàng Canada, Elizabeth II, là nguyên thủ quốc gia của Alberta, được đại diện bởi quận công Lois Mitchell. Mặc dù Nữ hoàng và quận công giữ quyền lực tại tỉnh bang, nhưng nhiệm vụ và trách nhiệm của họ bị giới hạn bởi hiến pháp và pháp luật. Quận công thực hiện nhiều nhiệm vụ nhân danh Nữ hoàng.
Thống đốc là người đứng đầu chính phủ, thường là thành viên của Hội đồng lập pháp và là người lãnh đạo của Đảng chiếm đa số ghế trong nội các của Hội đồng lập pháp. Thành phố Edmonton được chọn làm thủ phủ của Alberta. Hiện tại, Thống đốc Alberta là Jason Kenney, nhậm chức vào ngày 30/04/2019.
Giáo dục tại Alberta
Giáo dục ở Alberta được điều hành bởi cơ quan lập pháp của tỉnh, có quyền thẩm quyền để tổ chức và điều chỉnh hệ thống giáo dục từ mức tiểu học đến cao đẳng. Từ năm 1905, hệ thống này đã bao gồm các trường công lập và các hình thức giáo dục khác như đại học, cao đẳng và viện đào tạo.
Tại Alberta, có tổng cộng 42 trường công lập và 17 trường độc lập hoạt động.
Đại học Alberta, thành lập từ năm 1908 và đặt tại Edmonton, là trường đại học lớn nhất và có lịch sử lâu đời nhất của tỉnh. Đại học Calgary, được tách biệt và điều hành độc lập từ năm 1966, là trường đại học lớn thứ hai tại Alberta. Ngoài ra, Đại học Athabasca và Đại học Lethbridge cũng đóng vai trò quan trọng trong việc cung cấp giáo dục và đào tạo cho cộng đồng.
Y tế tại Alberta
Alberta có một hệ thống chăm sóc sức khỏe được chính phủ tài trợ, cung cấp dịch vụ y tế cho tất cả cư dân theo quy định của Đạo luật y tế Canada năm 1984. Tỉnh trở thành tỉnh thứ hai của Canada áp dụng chương trình theo phong cách Tommy Douglas vào năm 1950, tiền thân của hệ thống y tế hiện đại.
Ngân sách chăm sóc sức khỏe của Alberta là 22,5 tỷ CAD trong năm tài chính 2018 – 2019, chiếm khoảng 45% tổng chi tiêu của chính phủ. Điều này làm cho Alberta trở thành tỉnh có hệ thống chăm sóc sức khỏe bình quân đầu người được tài trợ tốt nhất ở Canada. Mỗi giờ, tỉnh dành hơn 2,5 triệu CAD để duy trì và nâng cao chất lượng chăm sóc sức khỏe cho người dân.
Cơ sở hạ tầng bang Alberta
Alberta có mạng lưới giao thông phát triển với các sân bay quốc tế ở Calgary và Edmonton là hai trong số các sân bay lớn nhất Canada. Sân bay Calgary là trung tâm của hãng hàng không WestJet, phục vụ nhiều điểm đến từ Hoa Kỳ, châu Âu và Mexico. Sân bay Edmonton là cửa ngõ chính cho phía bắc Canada, kết nối với các điểm trong nước và quốc tế.
Tại Alberta, hơn 9.000 km đường sắt chính thuộc sở hữu của Công ty đường sắt Thái Bình Dương Canada và Công ty đường sắt quốc gia Canada, vận chuyển hàng hóa và hành khách khắp tỉnh. Hệ thống đường cao tốc và đường bộ của tỉnh gồm hơn 181.000 km, trong đó gần 41.000 km được bê tông hóa, cung cấp mạng lưới vận tải đầy đủ cho người dân và doanh nghiệp.
Văn hóa bang Alberta
Văn hóa Alberta thường rực rỡ vào mùa hè với nhiều lễ hội diễn ra, đặc biệt là tại Edmonton và Calgary. Lễ hội Fringe Edmonton, lớn thứ hai thế giới sau Edinburgh và các sự kiện như Lễ hội âm nhạc dân gian thường niên là điểm nhấn của mùa hè. Edmonton còn tổ chức Lễ hội “ngày di sản” đa dạng với sự tham gia của hơn 70 dân tộc, diễn ra tại Quảng trường Churchill với các lễ hội nghệ thuật và thiết kế trong suốt những tháng này.
Vừa rồi là những thông tin bang Alberta tại Canada. Để biết thêm thông tin về visa Canada, bạn có thể tìm kiếm tại CVT.
